WΈχουμε εισέλθει σε μια εποχή όπου τα τουρνουά του Παγκοσμίου Κυπέλλου φαίνονται σαν το ισοδύναμο μιας ταινίας τεσσάρων ωρών: λαμπρή αλλά ελαττωματική, με πάρα πολλές σκηνές απόρριψης πριν από το συναρπαστικό τέλος. Το Παγκόσμιο Κύπελλο Κρίκετ Ανδρών χρειάστηκε 38 ημέρες και 45 αγώνες για να μειώσει 10 ομάδες σε τέσσερις ημιτελικούς – το οποίο, παραδόξως, ήταν 10 ημέρες περισσότερο από ολόκληρο το Παγκόσμιο Κύπελλο FIFA 2022 στο Κατάρ. Εν τω μεταξύ, το αντίστοιχο του ράγκμπι χρειάστηκε έναν μήνα και 40 αγώνες για να μειώσει 20 χώρες σε οκτώ. Ωστόσο, δεν έχουμε δει τίποτα ακόμα.
Το 2027, η ένωση κρίκετ και ράγκμπι θα έχει τέσσερις ακόμη ομάδες και ακόμη περισσότερους αγώνες. Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2026 στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και το Μεξικό θα γίνει το Super Size Me: από 32 ομάδες σε 48 και από 64 αγώνες σε 104. Οι ακαδημαϊκοί έχουν έναν όρο ομπρέλα για τουρνουά τόσο μεγάλα που εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο προσελκύουν τους: μέγα αθλήματα -εκδηλώσεις. Σκεφτείτε το Παγκόσμιο Κύπελλο. Σκεφτείτε τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Σκέψου μεγάλα, μεγάλα, μεγάλα. Αλλά το μεγαλύτερο είναι πάντα καλύτερο;
Για να το μάθει, ο Guardian μίλησε με περισσότερους από δώδεκα ειδικούς στην αθλητική ηγεσία, τη μετάδοση, το μάρκετινγκ και τον ακαδημαϊκό κόσμο. Στην πορεία αναρωτηθήκαμε επίσης γιατί, σε μια εποχή που μας λένε συνεχώς ότι το εύρος προσοχής των θεατών συρρικνώνεται, βλέπουμε μια απότομη αύξηση στη διάρκεια των αθλητικών γεγονότων; Και κινδυνεύουν κάποια αθλήματα να σκοτώσουν τη χήνα που γεννά τα χρυσά αυγά;
Η προφανής ερώτηση: “γιατί το κάνει αυτό ο αθλητισμός;” – έχει επίσης μια προφανή απάντηση: μετρητά και τη δυνατότητα να κερδίσετε πολύ περισσότερα. «Το νούμερο ένα KPI [key performance indicator] για εκείνους που είναι υπεύθυνοι για τον αθλητισμό σημαίνει να παράγουν περισσότερα χρήματα», λέει ο Tim Crow, ειδικός στο αθλητικό μάρκετινγκ, ο οποίος ξεκίνησε την καριέρα του με το Test and County Cricket Board, τώρα το Cricket Board της Αγγλίας και της Ουαλίας, και αργότερα έγινε βασικό μυαλό πίσω από το μάρκετινγκ του οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Λονδίνου 2012. «Είναι τόσο απλό. Και όσο περισσότερο απόθεμα προσφέρετε στην τηλεόραση, τόσο καλύτερη θα είναι η συμφωνία σας.
Φυσικά και είναι η οικονομία, ηλίθιε. Η FIFA πραγματοποίησε συνολικά έσοδα 7,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατά τη διάρκεια του κύκλου του Παγκοσμίου Κυπέλλου μεταξύ 2019 και 2022, τα πιο κερδοφόρα στην ιστορία της, με 6 δισεκατομμύρια δολάρια να παράγονται μόνο από το τουρνουά στο Κατάρ. Ξέρει ότι έχει αιχμάλωτο κοινό. Γιατί λοιπόν να μην προσφέρετε ακόμα περισσότερα παιχνίδια και να συγκεντρώσετε τα οφέλη;
Το άθλημα έχει επίσης ένα τεράστιο πλεονέκτημα στο ότι το τηλεοπτικό του κοινό είναι εξαιρετικά κολλώδες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, 94 από τις 100 κορυφαίες τηλεθεάσεις του 2022 αφορούσαν αθλήματα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο προημιτελικός του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Αγγλίας εναντίον της Γαλλίας ήταν το περσινό σόου με τις περισσότερες προβολές με 16,1 εκατομμύρια θεατές, πριν από την κρατική κηδεία της Βασίλισσας, το πλατινένιο ιωβηλαίο και το I’m a Celebrity… Get Me Out of Here!
Ιδιαίτερα, σε έναν κόσμο όπου υπάρχει τόσο μεγάλος ανταγωνισμός για την προσοχή – από υπηρεσίες ροής, YouTube, TikTok και άλλα – και πολύ λιγότερες τηλεοπτικές εκπομπές στις οποίες συντονιζόμαστε όλοι, ο αθλητισμός προσφέρει αυτό το σπάνιο πράγμα: πολιτιστικά ορόσημα και κοινές εμπειρίες.
Όπως λέει ο Charles Beall, αντιπρόεδρος ψηφιακής στρατηγικής στον παγκόσμιο κολοσσό IMG: «Η δύναμη του αθλητισμού σε αυτή τη διαρκώς κλιμακούμενη μάχη για την προσοχή δεν υστερεί σε τίποτα. Και τα premium live αθλήματα θα είναι πάντα επιτυχημένα, θα προσθέτουν αξία στο κοινό και τις πλατφόρμες και θα προσελκύουν και θα διατηρούν θεατές».
Σε πολλά αθλήματα αρέσει επίσης να μιλάνε για την «ανάπτυξη του παιχνιδιού», κάτι που σίγουρα τους επιτρέπει η επέκταση του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ίσως όμως μερικές φορές να υπάρχει ένα αμυντικό μέτρο σε όλο αυτό. Οι περισσότεροι θεατές είναι πλέον «μεγάλα γεγονότα». Δεν έχουμε χρόνο να παρακολουθήσουμε τον βήχα και το φτύσιμο κάθε αθλήματος. Ένα Παγκόσμιο Κύπελλο λειτουργεί ως βιτρίνα και συντομογραφία για να πει ότι μια διοργάνωση είναι σημαντική: οπότε γιατί να μην το κάνετε περισσότερο;
Ωστόσο, δεν πιστεύουν όλοι ότι αυτή η τελευταία τάση είναι καλή. Ένα πολύ υψηλόβαθμο άτομο είπε στον Guardian ότι φοβάται ότι κάποια αθλήματα κινδυνεύουν να είναι «υπερβολικά» και «να πέσουν πάνω από έναν γκρεμό» με πάρα πολλά παιχνίδια χωρίς νόημα που απογοητεύουν τους παίκτες και κουράζουν τους οπαδούς. «Την επόμενη φορά που θα δείτε τον Τζιάνι Ινφαντίνο, ρωτήστε τον: «Πότε πιστεύετε ότι η FIFA θα μπορέσει να φτάσει τις 206 ομάδες για το Παγκόσμιο Κύπελλο», είπε. «Είναι μια μείωση και παράλογη».
Μπορείτε να δείτε την άποψη του. Ο αθλητισμός υποτίθεται ότι αφορά το απρόβλεπτο και τον κίνδυνο. Αλλά ακόμη και οι πρόσφατοι προκριματικοί του Euro 2024 στη Γερμανία είχαν λίγα από αυτά. Και ενώ το Παγκόσμιο Κύπελλο Κρίκετ ανδρών έχει επιφέρει μερικές εκπληκτικές εκπλήξεις – το Αφγανιστάν κέρδισε την Αγγλία και η Ολλανδία σάρωσε τη Νότια Αφρική – η παρατεταμένη φάση των ομίλων μείωσε δραματικά την αξία αυτών των νικών και η εκπληκτική έλλειψη κλειστών αγώνων δεν βοήθησε επίσης.
Η έλλειψη ενθουσιασμού έχει επηρεάσει το τηλεοπτικό κοινό; Ισως. Είναι κατανοητό ότι τα νούμερα τηλεθέασης του Σκάι δεν τα πήγαν τόσο καλά όσο αναμενόταν, αλλά εσωτερικά αυτό αποδόθηκε στην κακή αγγλική καμπάνια.
Ωστόσο, ο Ed Warner, πρώην πρόεδρος του UK Athletics, λέει ότι η έλλειψη πλήρων γηπέδων στην Ινδία θα πρέπει να χρησιμεύσει ως μια ευρύτερη προειδοποίηση. «Όταν ήμουν στο UKA, το BBC πάντα μας έλεγε ότι ήταν ζωτικής σημασίας να ξεπουλήσουμε τις εκδηλώσεις μας», λέει η Warner. «Είπαν ότι ο κόσμος θα σβήσει αν έβλεπε άδεια γήπεδα. Αν κανείς δεν νοιάζεται αρκετά για να πάει, γιατί να νοιάζονται οι θεατές;
Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ράγκμπι, που παίχτηκε μπροστά σε ένα ξεπουλημένο κοινό, δεν αντιμετώπισε τέτοια προβλήματα. Όμως, ενώ οι νοκ άουτ ήταν συναρπαστικές, οι όμιλοι ήταν κάθε άλλο παρά. Μόνο οκτώ από τους 40 αγώνες έληξαν με σκορ επτά πόντων ή λιγότερο μεταξύ των ομάδων, ενώ το μέσο περιθώριο νίκης στους ομίλους ήταν σχεδόν 32 βαθμοί. Από τους οκτώ προημιτελικούς, μόνο τα Φίτζι ήταν έκπληξη.
Έχει σημασία για τους οπαδούς η έλλειψη ανταγωνιστικής ισορροπίας; Παραδόξως όχι, σύμφωνα με τον Δρ Robbie Butler, οικονομολόγο στο University College Cork. «Υπάρχει ένας σημαντικός όγκος βιβλιογραφίας που διαπιστώνει ότι οι οπαδοί, σε όλα τα αθλήματα, δεν ενδιαφέρονται αν τα παιχνίδια είναι ισορροπημένα», λέει. «Τα τελευταία χρόνια αυτό έχει παρατηρηθεί σε αθλήματα όπως η Formula 1, το τένις, το γκολφ και η πυγμαχία. Η πρόσφατη δουλειά μας στη F1 – ένα άθλημα που κυριαρχείται από δύο ομάδες από το 2010 – διαπίστωσε ότι οι οπαδοί των ΗΠΑ δεν είχαν κίνητρο να παρακολουθήσουν λόγω του αυξημένου ανταγωνισμού και ήταν χαρούμενοι που έβλεπαν έναν κυρίαρχο Lewis Hamilton ή Max Verstappen να κερδίζουν.”